چرخه عمر محصول
چرخه عمر محصول چیه؟ خب مطمئنم برای همتون پیش اومده که یه محصول رو خریداری کردین و بعد از مدت ها یه سال، دو سال، ده سال و یا هر چند سال بعد اون رو دور انداختین. این یعنی هر محصول چرخه عمر خودش رو داره. اما چرخه عمر محصول یا Product Life Cycle چیه و اصلا چطور روی زندگی ما تاثیر میگذاره؟
وقتی یه محصول وارد بازار میشه اغلب برای مشتریان ناشناخته است. این محصول یه چرخه عمر داره و این چرخه از زمانی که تازه و قابل استفاده است شروع میشه تا وقتی که دیگه بدرد نخور و بازنشسته میشه. این روند به طور متداوم اتفاق میفته و همه محصولات دیر یا زود این چرخه رو طی می کنن.
چرخه عمر محصول PLC و تعریف آن
چرخه عمر محصول یه روند که از زمانی که یه محصول معرفی میشه به بازار تا خراب میشه یا از بازار حذف میشه؛ ادامه داره. هر چرخه عمر ۶ مرحله داره.توسعه، آشناسازی، رشد، بلوغ، اشباع و زوال.
هر محصول این مراحل رو باید طی کنه. اما بسته به بازار هدف و مشتریانی که محصول داره؛ ممکنه سال ها توی دوره بلوغ بمونه ولی قطعا روزی زوال رو تجربه خواهد کرد. این زوال هم در پی اشباع، افزایش رقابت، کاهش تقاضا و کاهش فروش اتفاق میفته.
شرکت ها با استفاده از تجزیه و تحلیل PLC برای خلق استراتژی هایی استفاده می کنن که به موندن محصولشون توی بازار برای مدت زمان بیشتر، کمک میکنه.
۴ مرحله چرخه عمر محصول
به طور کلی ۴ مرحله برای چرخه عمر محصول تعریف شده.
۱: آشناسازی
وقتی یه محصول توسط شرکت سازنده خودش توسعه داده میشه؛ پیش از این که وارد بازار بشه ابتدا معرفی میشه. میدونم که بارها ایونت شرکت هایی مثل سامسونگ، اپل یا برندهای مطرح دیگه ای رو دیدین که پیش از فروش محصول در مورد کارایی جدید صحبت می کنن.
این مرحله آشناسازی نام داره. در واقع شما به عنوان مشتری با قابلیت های جدید محصول و آپدیت ها نسبت به نسل قبل آشنا میشین.
۲: رشد
خب شما با یه محصول آشنا شدین؛ قابلیت های جدیدش رو شناختین و الان وقت خرید کردنه. این مرحله خیلی مهمه چون سرنوشت محصول رو روشن میکنه. اگه محصول توی مرحله آشناسازی خوب معرفی شده باشه قطعا میتونه رشد خوبی هم داشته باشه.
خب مثلا شرکت های دیگه اسپانسر فروش محصول جدید شده و اون رو حتی به بقیه معرفی می کنن. مثلا اپراتورهایی مثل HEYA یا AT&T توی آمریکا گوشی های جدید رو با سیمکارت خودشون و آفرهای ویژه به مشتریان عرضه میکنن. با این روش هم به رشد خودشون و هم محصول جدید کمک می کنن.
۳: بلوغ
وقتی یه محصول به بلوغ میرسه فروشش کند یا متوقف میشه. این نشون میده که بازار تاحد زیادی اشتباع شده. در این مرحله فروش حتی افت هم پیدا میکنه. قیمت گذاری توی بخش بلوغ محصول حالت رقابتی پیدا میکنه.
قیمت ها به دلیل ورود محصولات جدیدتر و یا کاهش تقضا برای محصول مورد نظر، تا حد زیادی کاهش پیدا میکنن.
اینجاست که محصول به بلوغ رسیده و تسلیم فشارهای خارجی شده و باید کم کم برای زوال خودش رو آماده کنه. ممکنه بلوغ یه محصول زیاد طول بکشه و ممکنه این مدت زمان کم باشه.
شرکت ها قبل از این که دوره بلوغ یکی از محصولاتشون تموم بشه؛ محصول جدید خودشون و ارئه میکنن.
۴: زوال
هرچند که شرکت ها همه تلاش خودشون رو روی این متمرکز می کنن که محصولاتشون وارد این مرحله نشن؛ اما بلاخره زوال برای هر محصولی پیش میاد.
مثلا دیگه فروش کاهش پیدا میکنه؛ محصولات جدید وارد بازار میشن و یا حتی خود شرکت نمونه های بهتری رو ارائه میکنه. مشتریان وفادار توی این مرحله سعی میکنن بیشتر و بیشتر با محصول مورد علاقه خودشون باقی بمونن اما تغییرات بلاخره اون ها رو هم راضی میکنه که موارد جدیدتر رو امتحان کنن.
مرحله توسعه و اشباع به مرور زمان با مراحل بعد از خودشون ادغام شدن و همین ۴ استراتژی چرخه محصول باقی موندن.
نمونه ای از چرخه عمر محصول (ماشین تحریر)
ماشین تحریر مدت های قبل وجود داشته. شاید نمونه هاییش رو توی فیلم های قدیمی دیده باشین. اما چیشد که این محصول افسانه ای کم کم بازنشسته شد و جای خودش رو به محصولات پیشرفته داد؟ خب با هم توی ۴ مرحله ای که برای هر محصول وجود داره موضوع رو بررسی می کنیم.
توسعه:
اگرچه این مرحله زیاد مرسوم نیست اما لازمه برای ماشین تحریر درموردش حرف بزنیم. قبل از معرفی اولین ماشین تحریر تجاری به بازار، ایده کلی این محصول قرن ها پیش و وجود داشته و از سال ۱۵۷۵ میلادی شروع شد.
آشناسازی:
در اواخر دهه ۱۸۰۰ میلادی اولین ماشین تحریر تجاری درست شد.
رشد:
در طی مرحله رشد مصرف کنندگان محصول رو توی بازار قبول کردن و مشتریان واقعی خرید خودشون رو شروع کردن. تا اینجا یعنی تقاضا و سود به طور صعودی در حال رشد کردنه.
مرحله رشد زمانی اتفاق می افته که بازار در حال گسترش باشه و رقابت هایی هم توی بازار همون محصول شروع بشن. اینجا دیگه بحث رشد محصول نیست فقط. بلکه بازار یک محصول رو با نام تجاری که داره قبول میکنه و معمولا اولین ها نام ماندگاری دارن.
بلوغ:
مرحله بلوغ مرحله ایه که اینجا شرکت های تولید کننده ماشین تحریر با اشتباهات خودشون آشنا شدن. اونا رقبای جدیدتر و قوی تر پیدا کردن و مجبور شدن برای ارائه کیفیت بهتر و قیمت مناسب تر با بقیه محصولات بازار رقابت کنن.
مثلا این که جای دکمه ها باید کجا باشه که مردم با اون راحت باشن. دکمه ها گیر نکنن و خیلی موارد دیگه که هر روز ماشین تحریر رو بهتر کرد. توی مرحله رشد هزینه تولید محصول کاهش پیدا کرده و سودآوری توی اون افزایش پیدا میکنه.
اشباع:
مگه جامعه اون زمان چند نفر باسواد داشت و چند نفر تایپیست لازم بود که این همه ماشین تحریر توی بازار درست شد؟ بله درست حدس زدید این محصول وارد مرحله اشتباع شد. دیگه مردم کم کم از اون خسته میشدن. فقط اونایی که به محصول نیاز داشتن اون رو خریداری می کردن.
همین موضوع باعث شد که کم کم ماشین های تحریر جای خودشون رو به امکانات جذاب تری مثل کامپیوترهای شرکتی و لپ تاپ ها بدن. بازار تا حدی اشباع شد که شیب صعودی فروش به سرعت افت کرد و به سمت ضرر مالی حرکت کرد.
زوال:
درنهایت همون طور که میدونین داستان ماشین های تحریر هم تموم شد و جای خودشون رو به چیز های جدید دادن. تا جایی که الان تنها توی موزه های میشه یه ماشین تحریر از نزدیک دید. البته این مرحله اجتناب ناپذیره و بلاخره دیر یا زود این اتفاق پیش میومد.
اما توی کسب و کار شما اوضاع چطور؟ شما و محصولات و خدماتتون کجای این چرخه هستین؟ امیدوارم که همیشه توی بخش رشد باقی بمونین. راستی اگه اول کارین و دنبال رشد حتما میتونین با ما مشورت کنید.
چرا مدیاروت
مدیاروت راههای جذاب تر شدن و تو چشم بودن برای گوگل رو نشونتون میده، درمورد سئو و بهینه سازی وب سایتِ شما بهتون مشاوره میده، و باعث میشه با کمک سئو سایتِ خودتون رو، به صفحات اول گوگل و نتایج اول جستجو ببرید و ترافیک سایتتون هم افزایش پیدا کنه.
مدیاروت گزارش کاملی درمورد مشکلاتی که سایتتون از نظر سئویی داره بهتون ارائه میکنه؛ تا با مشاوره سئویی مدیاروت و گروه فنیِ شرکتتون مشکلات رو حل کنید.
و در قدم های بعدی برای رسیدن به اهدافتون، براتون استراتژی تدوین میکنه و به مرحله اجرا درمیاره تا بتونید هدفهاتونو دونه دونه تیک بزنید.
منابع:
